اکوسیستم مناطق لرنشین در معرض تهدید
برخی از این جلوههای طبیعی علاوه بر ارزشهای زیستمحیطی در شعر و ادبیات لرستان نیز وارد شدهاند و نمادی برای مردم لر به شمار میروند؛ به عنوان مثال بلوط، لالهی واژگون، شقایق و ... هر یک نمادهایی از این مناطق لرنشن و مردم لر هستند. علاوه بر این در بسیار از موارد این مظاهر طبیعی الهامبخش شاعران و هنرمندان لر در آفرینش آثار جاویدان ادبی بودهاند.
اما افسوس و صد افسوس که ما مردم لر به عنوان میراثداران این جلوههای بیبدیل طبیعی به طور شایسته و بایسته قدردان این نعمات الهی نبودهایم. در سالیان اخیر به طور مداوم شاهد خبرهای نگران کنندهای در رابطه با محیط زیست لرستان هستیم، سال گذشته کارشناسان محیط زیست استان لرستان به شهروندان لرستانی در ارتباط با از ریشه کندن لالههای واژگون و انتقال آنها به گلخانههای خانگی هشدار دادند.
و یا اینکه هر ساله در آستانهی سال نو متأسفانه شاهد سؤ استفادهی افراد سودجو از گونههای منحصر به فردی چون سمندر لرستانی، ماهی کور و دیگر گونههای نادر استان بودیم. که متأسفانه بعضاً شاهد قاچاق این گونهها به خارج از کشور نیز بودهایم، توجه داشته باشیم که گونههای اخیر منحصراً در لرستان وجود دارند و حفاظت و نگهداری از آنها قبل از هر سازمانی وظیفه عقلی و شرعی شهروندان این دیار میباشد. از دیگر چالشهای انسان ساختهای که محیط زیست لرستان با آن مواجه است میتوان به تخریب جنگلهای بلوط، صید بیرویهی ماهی از رودهای استان(به ویژه کشکان و سیمره)، شکار گونههایی مانند کًَل و قوچ وحشی، کبک، قرقاول و... اشاره کرد.
در بین خبرگزاریهای متعددی که در استان فعالیت میکنند "خبرگزاری مهر" با جدیت بیشتری پیگیر خبرهای زیستمحیطی لرستان است که جدیت این خبرگزاری در پیگیری اخبار و گزارشات زیستمحیطی جای تقدیر و تشکر دارد. خوشبختانه در پایان تعطیلات نوروزی امسال شاهد خبرهای خوشی در ارتباط با بهبود وضعیت خروج سمندر لرستانی بودیم.
اما این شادی دیری نپائید و روز گذشته بازهم اخبار ناگواری در ارتباط با پلنگ لرستان روی تلکسهای خبری آمد. پلنگ لرستان به لحاظ بلندی و بزرگی جثه گونهی منحصر به فرد و بسیار زیبایی است که در مناطقی چون سفیدکوه، کبیرکوه و هشتادپهلو زندگی میکند. مدت دو دهه بود که حتی یک نمونه از پلنگ لرستانی مشاهدده نشده بود تا اینکه بالاخره در سال 1385 این گونه از سوی سازمان محیط زیست منقرض یافته اعلام شد. اما به حمدالله این گونهی نادر به طور مرموزی پنهان از چشم انسانها به زندگی خود ادامه داده بود و در سالیان اخیر چند قلاده از این حیوان زیبا مشاهده شد. اما متأسفانه طولی نکشید که شادی این خبر در کام دوستداران محیط زیست لرستان تلخ شد. به طوری که در عرض سه سالی که اعلام شد نسل این حیوان منقرض نشده است، 5 قلاده از این گونهی زیبا و بینظیر تلف شدهاند اکثر قریب به اتفاق این پلنگها توسط شکارچیان متخلف شکار شدهاند. در روزهای اخیر نیز یک نمونهی دیگر از پلنگ لرستانی به علت تغذیه از لاشههای مسمومی که روستاییان برای حفاظت از دامهای خود در زیستگاه این گونه قرار داده بودند تلف شد. در حال حاضر گفته میشود در حال حاضر تنها 7 قلاده از این گونه پلنگ در لرستان وجود دارد.
به راستی سزای افراد بیوجدانی که تنها برای اثبات شجاعت و مهارت کاذبشان این گونهها را از بین میبرند چیست؟؟ درست است که نگهداری و داشتن اسلحه در لرستان یک فرهنگ است اما دریغ است که این سلاحها بلای جان حیات وحش دیارمان باشند این را هم فراموش نکنیم که تفنگ در لرستان همواره حافظ نوامیس مردم و مرزهای ایران بوده است، و برای آن ستوده شده است نه برای کشتن حیوانات بیگناه. و آن ترانهی جاویدان استاد رضا سقایی همواره در نظر داشته باشیم:
تفنگ حئفه تو آهو بکشی آهو قشنگه / تفنگ حئفه بکشی کؤگ کوهی رنگ وه رنگه ...
شایسته است که در درجهی اول ما شهروندان لرستانی به عنوان صاحبان اصلی این سرزمین، حافظ این میراثهای گرانبها باشیم، سپس سازمان محیط زیست، نیروی انتظامی، دادگستری، آموزش و پرورش و سایر ارگانهای ذیربط با تمام تلاش خود را برای حفاظت از این محیط زیست سرزمینمان به عمل آورند. در این ارتباط بیش از هر چیز آموزش و فرهنگسازی ضروری به نظر میرسد؛ بعد از آن سازمان محیط زیست باید با افزایش محیطبانان مجرب، و همچنین آموزش و به کار گیری افراد بومی و محلی گامهای مؤثری را در این راه بردارد. همچنین شایسته است سازمانهای قضایی نیز سختترین مجازاتهای ممکن را برای کسانی که گونههای در معرض انقراض را شکار میکنند در نظر بگیرد، اما باز هم بایستی بر این نکته اذعان کنیم که آموزش، اطلاعرسانی و فرهنگسازی کارآمدترین روش برای حفاظت از سرمایههای طبیعی این دیار میباشند.